maandag 6 maart 2017

Supermarkt vanzelfsprekend ingebed in de omgeving





Supermarkt vanzelfsprekend ingebed in de omgeving



In 1973 opende winkelcentrum Makado in Beek. De luchtfoto toont een blinkende vliegende schotel als een Fremdkörper in het land geland buiten de stad. Geënt op de Amerikaanse Mall die in optima forma was toegesneden op de cultuur van het auto-gebruik. In combinatie met de overvloed aan ruimte was de Mall in Amerika planmatig ontworpen, gericht op bereikbaarheid, overvloedige parkeerruimte en geconditioneerde binnenruimte.
Lang is ook in Nederland dit model als ideaal beschouwd en gebouwd. Maar Nederland kent een schaarste aan ruimte en heeft (daardoor?) een fijnmazig netwerk van voorzieningen opgebouwd. De typologie van de Amerikaanse Mall verwordt in Nederland daarom al snel in een Fremdkörper, zoals Makado dat indertijd was. Inmiddels is Makado ingebouwd en opgenomen in het stedelijk weefsel, maar dat heeft heel veel tijd en geld gekost. Mede als gevolg van de achterliggende economische crisis is het besef ontstaan in de ruimtelijke ontwikkeling van Nederland dat we vooral vanuit de bestaande omgeving de nieuwe en veranderende behoeftes moeten huisvesten. Dat geldt evenzeer voor winkels en supermarkten. Meer dan voorheen dienen ze ook ruimtelijke en visueel onderdeel te zijn van de omgeving. Zelfs als ze buiten of aan de rand van de bebouwde omgeving gesitueerd zijn. Kijk hoe MPreis in Oostenrijk vaak aan de rand van een dorp ligt maar bijna altijd een afspiegeling is van de plek soms met materiaalgebruik en gebouwdetailering, soms met de architectuur van het gebouw, soms met de zichtlijnen, het uitzicht of situering in het landschap.
De supermarkt en de winkels voor de dagelijkse boodschap zijn een vanzelfsprekend onderdeel van ons levensritme. Daarom wordt het uiterlijk van een supermarkt niet alleen bepaald door commerciële uitstraling en zichtbaarheid. Dat zijn de wensen van de winkelier. Een dergelijke uitstraling en zichtbaarheid kan op vele manieren worden vormgegeven. De kunst is het tegelijk zo te doen dat de klant de supermarkt ziet als onderdeel van de omgeving en niet als Fremdkörper. Een plek waar je graag naar toe gaat.

MPreis Tanheim, moderne, open vormen, traditionele, lokale materialen

maandag 30 januari 2017

Mooie supermarkten


Arnhem Drieslag | VHSArchitecten


Afgelopen jaar was ik jury-lid bij de verkiezing van de 'Mooiste Supermarkt van Nederland'. Eind november was het geslaagde Supermarktvastgoedcongres met de bekendmaking. De prijs is enkele jaren geleden in het leven geroepen door het platform Supermarkt & Ruimte en FoodPersonality en heeft inmiddels een zeer goede reputatie. Als architect vond ik het indertijd een zeer goed initiatief en het tekent het toenemende belang van een goede inpassing van een supermarkt in de omgeving.
Naast het commerciële belang is de supermarkt en het winkelcentrum een plek waar zeer veel mensen vaak komen. Deze prijs 'Mooiste Supermarkt van Nederland' illustreert het groeiende besef dat de klant niet alleen als kopende klant serieus te nemen is, maar ook gewoon als mens die van alles beleeft en ervaart. Het is belangrijk dat de winkel steeds meer een vanzelfsprekend onderdeel van de gehele dagelijkse gang van zaken wordt in plaats van alleen een afgesloten theater waar je verleidt en vermaakt wordt.
Klanten veranderen natuurlijk niet van gedaante als ze een winkel binnenstappen: het zijn nog steeds dezelfde mensen. En dus is het belangrijk om binnen en buiten als een geheel te zien en de ruimtelijke beleving op die mens te baseren. Zo moet de plafondhoogte afgestemd worden op de grootte van de ruimte die de klant beleeft. Veel winkelruimtes zijn echter nog steeds te laag.
Een winkel, zoals elk gebouw, dient de mens en moet in het ontwerp afgestemd zijn op het welbevinden van die mens, qua ruimtelijke maatverhouding, daglicht, relatie binnen-buiten, routing en zichtlijnen. Kortom, het moet een prettig plek zijn om te verblijven. En daarmee ondersteunen deze kwaliteiten altijd ook het commerciële belang. Het is inmiddels bewezen dat een met aandacht ontworpen gebouw en omgeving economisch meer succesvol is. Mensen komen nu eenmaal vaker in een prettige en mooie omgeving en kopen er meer (mits uiteraard de basis op orde is: tiptop winkelformule en goede lokatie).

Elspeet | VHSArchitecten